Fellini'nin Sonsuz Sokaklar(La Strada)'ında Gelsomina'nın talihsiz kaderi

Zampanò (Anthony Quinn), ki Zampanooooo diye çağrılır, ekmeğini kasaba meydanlarında, panayırlarda gösteriler yaparak kazanan gezgin bir zanaatkardır. En ihtişamlı numarası, göğsü etrafına sardığı zinciri kaslarıyla patlatmaktan ibaret olan (cinsten)...

Zampanò, - o döneme has bir tür lanet - hastalıktan zayi olan asistanı Rosa'nın yerine bu kez onun küçük kız kardeşi Gelsomina'yı (Giulietta Masina) satın alır fakir, biçare annesinden 10,000 liret ve bir miktar yiyecek karşılığında. Nasıl olsa daha çok vardır onlardan... (Bugün trafficking olarak adlandırılan kadınların para karşılığı hizmet etmek üzere satılması belli ki o günün İtalya'sında varolan bir durumdur.)

Zampanò, - yol boyunca - Gelsomina'ya birkaç ufak-tefek numara gösterecek ve onun karnını doyuracaktır. Gelsomina ise bunun karşılığında Zampanò'ya eşsiz gösterilerinde eşlik ve asistanlık, mobil sarayında (motosikletten bozma bir karavan) hizmetçilik edecektir...

Minik yapılı gamsız Gelsomina ne kadar duyarlı, insancıl, sevgi dolu ise iri kıyım Zampanò bir o kadar duygusuz, sevgisiz ve fazlaca da zalimdir; kısacası çekilmez bir hanzodur kendisi.

İkilinin yolu bir gün büyükçe bir sirkte ip cambazlığı ve palyaçoluk yapan soytarı Il Matto (Richard Baseheart) ile kesişince işin rengi (bknz. afiş) değişmeye başlar...

Ara Not: Zampanò; ismini o zamanın Roma'sında birer küçük sirk sahibi olan Zamperla ve Saltanò - ki benzer biçimde Saltanoooo diye telaffuz edilir - adında iki şahsa borçludur. (Pink Floyd: Pink Anderson ve Floyd Council misali) 

Sözcük olarak yol anlamına gelen La Strada (The Road, 1954), İkinci Dünya Savaşı sonrası İtalya'sında geçen ve o dönemde yaşanan sefaleti, yoksulluğu, çaresizliği beyaz perdeye aktaran, mizah dozu kıvamında, oldukça dokunaklı, trajik bir yol hikayesi... 

Özel hayatta Federico Fellini'nin eşi olan Giulietta Masina, Gelsomina ile dünya sinema külliyatına unutulmayacak çok enteresan bir karakter armağan etmiştir: Gelsomina, - olumlu anlamda - abartılı ve güçlü mimikleri ile La Strada'nın kalbidir, ritmidir adeta. Gelsomina'nın maskesi zihinden hiç çıkmayacak türden... Zampanò rolündeki Anthony Quinn'in katkısı ve desteği çok kıymetlidir; performansı mükemmel denecek düzeyde gerçekçi...

Nino Rota'nın müzikleri, filmin ağır duygu yükünü taşıyacak denli güçlü ve dramatik. Ana temanın melodisi; hani film biter, perde kapanır; sinema çıkışında eller cepte karanlık sokakta yürürken ıslıkla üflenmeye devam edilir ya, işte o cinsten...

           

Fellini (1920 - 1993), iş başında

La Strada, Federico Fellini'nin İtalyan Yeni Gerçekçilik akımından - kendisi kabul etmese de bunu - inceden uzaklaşmaya başladığı 1954 - 1960 arasındaki dönemin ilk eseri ve en kişisel olanıdır.

Fellini, "Duygusal açıdan değerlendirmem gerekirse La Strada bana en yakın olan; her şeyden önce, beni en iyi temsil eden, en otobiyografik filmimdir." diyerek La Strada'ya olan bağlılığını ifade etmiştir zaten.




Il Matto (The Fool): Ne kadar komik bir surat! Sen kadın mısın gerçekten? Enginar (surat) mı yoksa?, (diyerek eğlenir kendince)


Il Matto (The Fool): Belki de seviyordur seni (Zampanò'dan bahseder)?
Gelsomina: Beni mi?
Il Matto (The Fool): Neden olmasın? O bir köpek gibi davranıyor. Köpek de sana bakar, konuşmak ister, ama sadece havlar...


20. yy sinema sanatının dehalarından Federico Fellini'ye Saygılarım(ız)la,

Esen K.

Farklı bir açıdan:

La Strada'nın bir başka ilginç yönü kadın erkek arası ilişkilerine dair anlattıklarıdır. Filmin ana erkek karakteri Zampano  tam bir hiper maskulen olarak kurulmuştur. 

Bedeninin gücü ile para kazanan Zampano kadınlarla kurduğu ilişkide de onlardan faydalanmaktan başka bir şey düşünmemekte, herhangi bir duygusal bağ kurmuyor görünmektedir. 

Bunun tersine saflıkla tanımlanmış Gelsomina tüm yaşadıklarına karşın ona hizmet etmeyi Il Matto'nun da yönlendirmesiyle kendisine biçilmiş bir misyon gibi görmektedir. 

Film Gelsomina'nın gözünden bize Zampano'nun erkekliğinin farkında olmasa da onu ne kadar zavallı hale getirdiğini göstermektedir. Sadece kaslarının gücüyle var olan ve her istediğini alabileceğini düşünen Zampano aslında kendini yalnızlığa ve sevgisizliğe mahkum etmektedir. 

Il Matto ise Zampano'nun tersine duygularını yansıtmaktan, ilişki kurmaktan ve sevmekten korkmayan bir erkektir. Zampano gibi kas gücüyle değil, keman çalarak ve akrobatlık yaparak para kazanan Il Matto, tanıştıkları ilk günden Gelsomina'nın aşkını ve hayranlığını kazanmıştır. Gelsomina için Il Matto hiçbir zaman sahip olmadığı şefkat ve sevgiyi temsil etmektedir. Il Matto da bu sevgiye karşılık veriyor görünür ama Gelsomina'ya Zampano ile gitmesi gerektiğini çünkü onun buna ihtiyacı olduğunu söyler. 

Yani Gelsomina'nın hayattaki anlamı Zampano'ya ne olursa olsun katlanmak ve hizmet etmektir. Bu karar filmin ikinci yarısında yaşanacak trajik olayların başlangıç noktasını oluşturmaktadır.

İlknur H.

Filmin Künyesi:

La Strada (Sonsuz Sokaklar) - 1954

Yönetmen: Federico Fellini

Senaryo: Federico Fellini, Tullio Pinelli, Ennio Flaiano

Görüntü Yönetmeni: Otello Martelli
Müzik: Nino Rota

Oyuncular: Anthony Quinn (Zampano), Giulietta Masina (Gelsomina), Richard Baseheart (Il Matto)
Yapımcı: Dino de Laurentiis, Carlo Ponti

Süre: 108 dak

Ses Kaydı: Mono

Renk: Siyah Beyaz